Ongewenst gedrag

Ongewenst gedrag gaat over hoe je met elkaar omgaat op de werkplek. Respectvol en fatsoenlijk, of voelt iemand zich bedreigd of aangevallen? Ongewenst gedrag is ongewenst als één van de betrokkenen het zo ervaart. Het kan klein en niet kwaad bedoeld beginnen maar uitgroeien tot grote persoonlijke en organisatorische drama’s. Van een plagerijtje tot structureel pesten, van een lomp grapje over blonde haren tot seksuele intimidatie. Op kantoorwerkplekken in de zakelijke dienstverlening, waar architectenbureaus deel van uitmaken, heeft circa 16% van de medewerkers regelmatig met ongewenst gedrag te maken.

Voorbehoud: alleen de onderdelen beeldschermwerk en werkdruk zijn getoetst en goedgekeurd door de Inspectie SZW. De onderdelen ongewenst gedrag en kantooromgeving zijn dat niet. Wel bieden deze delen tips en oplossingen voor deze onderwerpen. 

In de Arbowet staat dat de werkgever beleid moet voeren om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen of, als dat niet mogelijk is, te beperken.
Psychosociale arbeidsbelasting bestaat uit de volgende factoren, die tot stress kunnen leiden:

• werkdruk
• pesten
• seksuele intimidatie
• agressie en geweld
• discriminatie

Pesten, seksuele intimidatie, agressie en geweld en discriminatie noemen we samen ongewenst gedrag.
Beleid voeren komt er in de praktijk op neer dat je als bedrijf risico’s moet inventariseren en beoordelen (door het uitvoeren van een RI&E) en op basis daarvan maatregelen moet opnemen in het daarbij behorende Plan van Aanpak. Houd goed bij welke maatregelen je tegen ongewenst gedrag hebt genomen en beoordeel regelmatig of de maatregel effectief is en blijft. Geef de medewerkers ook voorlichting en onderricht over ongewenst gedrag en de maatregelen en begeleid medewerkers met negatieve gevolgen van ongewenst gedrag. Tot slot ben je als werkgever verplicht preventief beleid te ontwikkelen. 

Voorlichting
Met voorlichting aan medewerkers en leidinggevenden kun je ongewenst gedrag soms voorkomen en de drempel verlagen om ongewenst gedrag, als het zich toch voordoet, te melden. Belangrijke elementen voor de voorlichting zijn:
-Hoe kun je verschillende vormen van ongewenst gedrag herkennen?
-Welk gedrag accepteren we wel/niet als bedrijf?
-Hoe handel je als je met een lastige situatie te maken krijgt?
-Wat zijn in het bedrijf de afspraken rond gedragscode, vertrouwenspersoon, klachtenprocedure, opvang en nazorg.

Er zijn verschillende vormen van ongewenst gedrag: agressie (verbaal en fysiek), pesten, (seksuele) intimidatie en discriminatie (naar leeftijd, sekse, geloofsovertuiging, huidskleur en seksuele geaardheid). Ongewenst gedrag kan tussen collega’s onderling en/of hun leidinggevende voorkomen. Ook kunnen externen (zoals klanten en bezoekers) betrokken zijn.  Ook is het relevant om onderscheid te maken tussen ongewenst gedrag dat door frustratie komt, en ongewenst gedrag dat bewust ingezet wordt om een doel te bereiken. In het eerste geval werkt het beter om iemand (begrensd) uit te laten razen, in het tweede geval kun je beter zo snel mogelijk je grenzen aangeven.

Ongewenst gedrag kan voor wie het ondergaat grote gevolgen hebben. Door de stress kun je bijvoorbeeld fouten gaan maken en ziek worden. Ook wie ‘toekijkt maar (nog) niks doet of niks zegt’ kan stress ervaren en daar gevolgen van krijgen. Ook voor het bureau kunnen de negatieve gevolgen groot zijn. Minder kwaliteit, minder productiviteit, groter verzuim en groter verloop. En wat te denken van de imagoschade aan het bureau, als het verhaal in de pers komt?

Zaak dus om goed op te letten en ongewenst gedrag, ook als het klein is of nog klein lijkt, goed aan te pakken.

Onder gedragscode vind je de model-gedragscode die SFA in september 2022 voor architectenbureaus heeft opgesteld, inclusief toelichting hoe werkgevers een klachtenregeling kunnen opstellen. 
Onder vertrouwenspersoon staan tips voor een interne en/of externe vertrouwenspersoon,
Onder handreikingen vind je praktische adviezen voor leidinggevenden en voor medewerkers.